آموزش سی شارپ 2 ( رویداد کلیک یک باتن )

در سی‌شارپ، هنگامی که یک دکمه یا  (Button) به فرم اضافه می کنید برای اضافه کردن کد به آن باید روی آن دابل کلیک ‌کنید، پس از اینکار به طور خودکار یک متد رویداد (Event Handler) درون کدها ایجاد می‌شود که به رویداد Click  دکمه متصل می‌شود. این متد به شکل زیر است:

private void button1_Click(object sender, EventArgs e)

{

    // کدهایی که می‌خواهید هنگام کلیک روی دکمه اجرا شوند

}

این کد که نمایش متد Click  است شامل بخشهایی است که بهتر است از همین ابتدای کار چشم و گوشتان با آن آشنا شود و بدانید که هر کدام چه معنی و کاربردی می توانند داشته باشند .

کلمه private نشان می دهد که کدهای درون متد Click  خصوصی بوده و از بیرون آن قابل دسترسی نمی باشند.

کلمه void نشان می دهد که این متد فقط یک کار انجام می دهد و هیچگونه خروجی ندارد که بخواهیم یا بتوانیم آن را دریافت کنیم.

در اینجا، Click  یک رویداد از کلاس Button  است و button1_Click  متدی است که وقتی رویداد Click  اتفاق می‌افتد، فراخوانی می‌شود. این متد دارای دو پارامتر است که درون پرانتزها قرار می‌گیرند:

object sender

این پارامتر اشاره‌گر به شیئی است که رویداد را ایجاد کرده است. در این مورد، شیء Button است که روی آن کلیک شده است.

از این پارامتر می‌توانید برای تشخیص اینکه کدام دکمه رویداد را ایجاد کرده است استفاده کنید. برای مثال، اگر چندین دکمه به این متد متصل باشند، می‌توانید با استفاده از این پارامتر تشخیص دهید که کدام دکمه کلیک شده است.

EventArgs e:

این پارامتر حاوی اطلاعات اضافی درباره رویداد است. برای رویداد Click، این پارامتر معمولاً خالی است (EventArgs.Empty)، زیرا رویداد کلیک به اطلاعات اضافی نیاز ندارد.

برای برخی رویدادهای دیگر مانند MouseClick یا KeyPress ، این پارامتر حاوی اطلاعات مفیدی مانند موقعیت ماوس یا کلید فشرده شده است.

کاربردهای این پارامترها

۱. تشخیص دکمه کلیک شده (sender)

اگر چندین دکمه به یک متد رویداد متصل باشند، می‌توانید از پارامتر sender برای تشخیص اینکه کدام دکمه کلیک شده است استفاده کنید. برای مثال:

private void button1_Click(object sender, EventArgs e)

{

    Button clickedButton = (Button)sender; // تبدیل sender به Button

    MessageBox.Show("شما روی دکمه " + clickedButton.Text + " کلیک کردید.");

}

در این مثال، اگر چندین دکمه به این متد متصل باشند، متن دکمه‌ای که کلیک شده است در یک پیام نمایش داده می‌شود.

۲. استفاده از EventArgs

برای رویدادهایی که اطلاعات اضافی ارائه می‌دهند، می‌توانید از پارامتر e استفاده کنید. برای مثال، در رویداد MouseClick، می‌توانید موقعیت ماوس را دریافت کنید:

private void button1_MouseClick(object sender, MouseEventArgs e)

{

    int x = e.X; // موقعیت X ماوس

    int y = e.Y; // موقعیت Y ماوس

    MessageBox.Show($"ماوس در موقعیت ({x}, {y}) کلیک کرده است.");

}

دستکاری پارامترها

شما می‌توانید این پارامترها را به روش‌های مختلف دستکاری کنید تا رفتار برنامه را تغییر دهید. برای مثال:

۱. تغییر متن دکمه

می‌توانید متن دکمه‌ای که کلیک شده است را تغییر دهید:

private void button1_Click(object sender, EventArgs e)

{

    Button clickedButton = (Button)sender;

    clickedButton.Text = "کلیک شد!";

}

۲. غیرفعال کردن دکمه

می‌توانید دکمه‌ای که کلیک شده است را غیرفعال کنید:

private void button1_Click(object sender, EventArgs e)

{

    Button clickedButton = (Button)sender;

    clickedButton.Enabled = false;

}

۳. استفاده از EventArgs برای رویدادهای خاص

اگر از رویدادهایی مانند KeyPress یا MouseMove استفاده می‌کنید، می‌توانید از اطلاعات موجود در EventArgs استفاده کنید. برای مثال، در رویداد KeyPress:

private void textBox1_KeyPress(object sender, KeyPressEventArgs e)

{

    if (e.KeyChar == (char)Keys.Enter)

    {

        MessageBox.Show("کلید Enter فشرده شد.");

    }

}

جمع‌بندی

sender:  اشاره‌گر به شیئی است که رویداد را ایجاد کرده است (مثلاً دکمه‌ای که کلیک شده است).

e:  حاوی اطلاعات اضافی درباره رویداد است برای رویداد Click معمولاً خالی است.

شما می‌توانید از این پارامترها برای تشخیص شیء ایجاد‌کننده رویداد، تغییر رفتار برنامه، یا دریافت اطلاعات اضافی استفاده کنید.

در درسهای بعدی که با انواع خروجی متدها اشنا شدید فقط این نکته را بدانید که

متدهای رویداد (Event Handlers) در سی‌شارپ باید از نوع void باشند، زیرا Delegate هایی که برای رویدادها استفاده می‌شوند (مثل EventHandler) فقط با متدهای void سازگار هستند. اگر نوع بازگشتی متد را تغییر دهید، دیگر نمی‌توانید آن را مستقیماً به رویداد دکمه متصل کنید. لذا برای اینکه هنگام استفاده از این رویدادها دچار خطا نشوید نوع برگشتیشان را تغییر ندهید و بشکل void  باقی بگذارید .

آموزش سی شارپ 3 ( بست فرم و خروج از برنامه )

در پست امروز کدهای مربوط به بستن برنامه را می نویسیم . پس از دابل کلیک روی باتنی که قصد دارید از ان جهت خروج از برنامه استفاده کنید بخش معمول متد نوشته می شود که شما باید درون اکولادهای آن بنا به نیازهای خاص برنامه از یکی از این کدها استفاده کنید.

در C#، چندین روش برای خروج از برنامه وجود دارد:

متد زیر فرم فعلی را می‌بندد.

this.Close();

دستور زیر یک زیربرنامه یا یک thread را می‌بندد.

Application.ExitThread();

دستور زیر تمام پنجره‌های برنامه را می‌بندد و همه حلقه‌های پیام را در تمام thread‌ها متوقف می‌کند. و مناسب برنامه های ویندوزی می باشد

Application.Exit();

دستور زیر برنامه را به طور کامل خاتمه می‌دهد. عدد 0 نشان‌دهنده خروج موفقیت‌آمیز است و برای برنامه‌های کنسولی مناسب است.

Environment.Exit(0);   

در برخی موارد، مخفی کردن یک فرم به جای بستن آن مزایایی دارد:

حفظ وضعیت: اگر فرم حاوی اطلاعات یا تنظیماتی است که می‌خواهید حفظ شود، مخفی کردن آن بهتر از بستن است.

بازگشت سریع: برای فرم‌هایی که مکرراً استفاده می‌شوند، مخفی کردن باعث می‌شود دفعات بعد سریع‌تر باز شوند.

جلوگیری از بازسازی مجدد: مخفی کردن از ایجاد مجدد فرم جلوگیری می‌کند، که می‌تواند در عملکرد برنامه تأثیر مثبت داشته باشد.

حفظ ارتباطات: اگر فرم با سایر بخش‌های برنامه در ارتباط است، مخفی کردن این ارتباطات را حفظ می‌کند.

برای مخفی کردن یک فرم در C#، می‌توانید از متد Hide() استفاده کنید:

this.Hide();

برای نمایش مجدد فرم مخفی شده:

this.Show();

اگر می‌خواهید فرم فعلی را مخفی کرده و فرم دیگری را نمایش دهید:

this.Hide();

Form2 f = new Form2();

f.Show();

به یاد داشته باشید که فرم‌های مخفی همچنان در حافظه باقی می‌مانند، بنابراین در صورت عدم نیاز به آن‌ها در آینده، باید مدیریت مناسبی برای آزادسازی منابع انجام دهید.

آموزش سی شارپ 4 ( یک برنامه ساده )

در این پست یک برنامه بسیار ساده را ارائه می دهم که در آن با تغییر اندازه فرم ، یک برچسب با نوشتن ابعاد داخلی فرم همواره در وسط فرم قرار می گیرد . این کار نسبتا خیلی ساده است اما من از نوشتن این کد کوچک و ساده منظور خاصی را دنبال می کنم و آن هم این است که آنچه در برنامه نویسی از خود کدنویسی مهمتراست رعایت اصول برنامه نویسی می باشد که با رعایت آن نکات برنامه شما براحتی قابل توسعه خواهد بود یعنی تمام آنچه که شما در کدهای زیر می بینید را می شود در چند خط نیز نوشت اما اگر شما اصول برنامه نویسی را رعایت نکنید هنگامی که می خواهید برنامه خود را توسعه دهید و یا برای موارد مشابه استفاده کنید با مشکلات و چالش های بزرگی مواجه می شوید پس بهتر است از ابتدای کار بجای اینکه کد هدف را یاد بگیرید اصول استفاده صحیح از کدها را یاد گرفته و از آن مهمتر اینکه به رعایت این اصول عادت کنید در غیر این صورت شما از یک برنامه نویس که می تواند برنامه های چند خطی بنویسد پا فراتر نمی گذارید . حالا متن کد زیر را بدقت بررسی کنید.                                  

using System;

using System.Drawing;

using System.Windows.Forms;

namespace DynamicLabelPositioner

{

    public partial class Form1 : Form

    {

        private Label sizeInfoLabel;

        public Form1()

        {

            InitializeComponent();

            InitializeControls();

        }

        private void InitializeControls()

        {

            sizeInfoLabel = lbl; // فرض می‌کنیم lbl در طراحی فرم تعریف شده است

            UpdateLabelText();

            CenterControl(sizeInfoLabel);

        }

        private void Form1_SizeChanged(object sender, EventArgs e)

        {

            UpdateLabelText();

            CenterControl(sizeInfoLabel);

        }

    /// به‌روزرسانی متن برچسب با اطلاعات اندازه فرم

        private void UpdateLabelText()

        {

            if (ClientSize.Width >= 0 && ClientSize.Height >= 0)

            {

                sizeInfoLabel.Text = $"Width: {ClientSize.Width}      Height: {ClientSize.Height}";

            }

            else

            {

                sizeInfoLabel.Text = "Invalid size detected";

            }

        }

        /// مرکزی کردن یک کنترل در فرم

        private void CenterControl(Control control)

        {

            if (control == null) return;

            int x = (ClientSize.Width - control.Width) / 2;

            int y = (ClientSize.Height - control.Height) / 2;

            /// اطمینان از مختصات مثبت

            control.Location = new Point(Math.Max(0, x), Math.Max(0, y));

        }

    }

آموزش سی شارپ 5 ( اصول برنامه نویسی شی گرا )

در برنامه نویسی شی گرا موارد و اصولی وجود دارد که باید رعایت شوند . من این اصول را در 16 مورد جمع آوری کرده ام که در ذیل با یک جمله کوتاه آنها را توضیح می دهم.

1 – Don't Repeat Yourself یعنی خودت را تکرار نکن : از نوشتن کد تکراری پرهیز کن

2 – Keep It Simple, Stupid  یعنی ساده نگهش دار احمق : بدون فدا کردن کارایی و دقت کد آن را تا حد امکان ساده نگه دارید.

3 - You Aren’t Gonna Need It  یعنی بهش نیاز نداری : فقط چیزی رو پیاده‌سازی کن که الان لازم داری .

4 - Testability  یعنی قابلیت تست‌پذیری : کد طوری طراحی بشه که به راحتی بتونید براش تست بنویسید و رفتارش رو بررسی کنید .

5 - Resource Management  یعنی مدیریت بهینه منابع سیستم (مثل حافظه، فایل‌ها یا اتصالات) در برنامه‌نویسی، طوری که تخصیص و آزادسازی اون‌ها به موقع و بدون نشتی (leak) انجام بشه، مثلاً با استفاده از using در سی‌شارپ برای بستن خودکار اتصالات.

6 - Portability یعنی قابلیت انتقال‌پذیری : کد شما باید بتونه روی سیستم‌ها، پلتفرم‌ها یا محیط‌های مختلف (مثل ویندوز، لینوکس) بدون تغییر یا با کمترین تغییر اجرا بشه.

7 - Coding Standards یا استانداردهای کدنویسی به مجموعه‌ای از قوانین و راهنمایی‌ها گفته می‌شه که برنامه‌نویسان برای نوشتن کد تمیز، خوانا و یکنواخت ازش پیروی می‌کنن تا همکاری تیمی، نگهداری و فهم کد آسون‌تر بشه.

8 - Security  یعنی امنیت در برنامه‌نویسی، که به حفاظت از نرم‌افزار و داده‌ها در برابر دسترسی غیرمجاز، حملات یا سوءاستفاده اشاره داره، مثلاً با رمزنگاری یا اعتبارسنجی ورودی‌ها.

9 - Performance Optimization یعنی بهینه‌سازی عملکرد، که به بهبود سرعت و کارایی برنامه با کاهش مصرف منابع (مثل CPU یا حافظه) از طریق تکنیک‌هایی مثل الگوریتم بهتر یا کش کردن اشاره داره.

10 - Internationalization (i18n) یعنی بین‌المللی‌سازی، که به طراحی نرم‌افزار به شکلی اشاره داره که بتونه به راحتی با زبان‌ها، فرهنگ‌ها و مناطق مختلف (مثل پشتیبانی از چند زبان یا فرمت تاریخ) سازگار بشه.

11 - Maintainability & Readability یعنی قابلیت نگهداری و خوانایی، که به نوشتن کدی اشاره داره که ساده، قابل فهم و منظم باشه تا توسعه‌دهنده‌ها بتونن به راحتی اون رو درک کنن و تغییرش بدن.

12 - Single Responsibility Principle (SRP) یعنی اصل مسئولیت واحد، که می‌گه هر کلاس یا ماژول باید فقط یک وظیفه یا مسئولیت داشته باشه تا تغییرات ساده‌تر و کد منظم‌تر بشه.

13 - Open/Closed Principle (OCP) یعنی اصل باز/بسته، که می‌گه کلاس‌ها باید برای گسترش (اضافه کردن قابلیت جدید) باز باشن، اما برای تغییر (ویرایش کد موجود) بسته باشن.

14 - Liskov Substitution Principle (LSP) یعنی اصل جانشینی لیسکوف، که می‌گه اشیاء از کلاس‌های فرزند باید بتونن جای کلاس والد رو بگیرن بدون اینکه رفتار برنامه خراب بشه.

15 - Interface Segregation Principle (ISP) یعنی اصل تفکیک رابط، که می‌گه کلاس‌ها نباید مجبور بشن رابط‌هایی رو پیاده‌سازی کنن که استفاده نمی‌کنن، و رابط‌ها باید کوچک و خاص باشن.

16 - Dependency Inversion Principle (DIP) یعنی اصل وارونگی وابستگی، که می‌گه ماژول‌های سطح بالا و پایین باید به abstraction (مثل رابط‌ها) وابسته باشن، نه به پیاده‌سازی‌های خاص.